Viêm Da Đầu Là Gi? Dấu Hiệu Nhận Biết, Nguyên Nhân Và Cách Chữa Trị

Viêm da đầu là một tình trạng da liễu phổ biến ảnh hưởng đến da đầu và có thể gây ra nhiều vấn đề khó chịu như ngứa, đỏ, bong tróc vảy và rụng tóc. Mặc dù không nguy hiểm, nhưng nếu không được điều trị và chăm sóc đúng cách, ngứa đầu có thể kéo dài và ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như thẩm mỹ của mái tóc. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về viêm da đầu, cách nhận biết và chăm sóc da đầu và tóc hiệu quả.

I. Viêm Da Đầu Là Gì?

Viêm da đầu là một dạng viêm nhiễm trên da đầu, thường gây kích ứng, đỏ và bong tróc. Đây có thể là biểu hiện của một số bệnh lý da liễu như viêm da bã nhờn, viêm da dị ứng, hoặc nhiễm trùng da đầu.

II. Các Loại Viêm Da Đầu Phổ Biến

• Viêm da bã nhờn: Liên quan đến sự phát triển quá mức của nấm Malassezia và tuyến bã nhờn hoạt động mạnh.
• Viêm da dị ứng: Do phản ứng miễn dịch của cơ thể khi tiếp xúc với chất gây dị ứng như hóa chất, dầu gội, hoặc thuốc nhuộm tóc.
• Ngứa đầu do nấm: Gây ra bởi các loại nấm trên da đầu, thường kèm theo rụng tóc.

III. Nguyên Nhân Gây Viêm Da Đầu

Bệnh ngứa đầu thường do một trong những nguyên nhân sau:

• Di truyền: Người có tiền sử gia đình mắc các bệnh da liễu dễ bị viêm da đầu hơn.
• Cơ địa dị ứng: Da nhạy cảm dễ phản ứng với các tác nhân kích thích.
• Hệ miễn dịch suy yếu: Làm tăng nguy cơ nhiễm trùng hoặc kích ứng da.
• Sử dụng hóa chất: Mỹ phẩm tóc, dầu gội hoặc thuốc nhuộm chứa hóa chất mạnh.
• Vệ sinh không đúng cách: Da đầu tích tụ dầu thừa và bụi bẩn gây bít tắc nang tóc.
• Môi trường: Ô nhiễm, thời tiết khô lạnh hoặc ẩm nóng.

IV. Triệu Chứng Viêm Da Đầu

Khi bạn gặp những triệu chứng dưới đây thì hãy cẩn thận kiểm tra thật kỹ vì rất có thể da đầu bạn đang bị viêm.

• Ngứa: Cảm giác khó chịu, ngứa ngáy liên tục.
• Da đầu đỏ: Xuất hiện các mảng da đỏ hoặc hồng.
• Bong tróc vảy: Có thể là vảy trắng giống gàu hoặc vảy vàng nhờn.
• Rụng tóc: Tóc rụng nhiều hơn bình thường, đặc biệt ở vùng da bị viêm.
• Sưng hoặc đau: Trong trường hợp nghiêm trọng, da đầu có thể bị sưng hoặc đau khi chạm vào.

V. Cách Chăm Sóc Da Đầu và Tóc Khi Bị Viêm Da Đầu

1. Làm sạch da đầu đúng cách

Chọn dầu gội phù hợp:

• Dầu gội chứa ketoconazole, selenium sulfide hoặc zinc pyrithione giúp kiểm soát nấm và giảm viêm.
• Tránh các sản phẩm chứa hương liệu, cồn hoặc hóa chất mạnh.

Gội đầu đúng cách:

• Gội đầu 2-3 lần/tuần bằng nước ấm.
• Massage nhẹ nhàng để làm sạch da đầu mà không gây tổn thương.
• Làm sạch kỹ: Đảm bảo xả sạch dầu gội để không còn hóa chất tồn đọng trên da đầu.

2. Dưỡng ẩm cho da đầu

Dùng dầu dưỡng tự nhiên:

• Sử dụng dầu dừa, dầu olive hoặc dầu argan để giữ ẩm và giảm bong tróc.
• Thoa dầu lên da đầu, massage nhẹ và để trong 20-30 phút trước khi gội sạch.
• Sử dụng kem dưỡng da đầu: Chọn các sản phẩm chuyên dụng có thành phần làm dịu như lô hội hoặc glycerin.

3. Kiểm soát ngứa và bong tróc

• Chườm mát: Sử dụng khăn ướt mát để làm dịu ngứa và giảm viêm.
• Tẩy tế bào chết da đầu: Dùng các sản phẩm tẩy tế bào chết chuyên dụng 1 lần/tuần để loại bỏ vảy da chết, giúp da đầu thông thoáng.

4. Thay đổi thói quen sinh hoạt

Tránh căng thẳng: Stress làm tăng nguy cơ bùng phát viêm da. Hãy thực hiện các bài tập thư giãn như yoga hoặc thiền.

Ăn uống lành mạnh:

• Bổ sung thực phẩm giàu omega-3 (cá hồi, quả óc chó) và vitamin E (hạt hướng dương, bơ) để nuôi dưỡng tóc và da đầu.
• Uống đủ nước để giữ ẩm cho da đầu.

Tránh các yếu tố kích thích:

• Không sử dụng mỹ phẩm tóc chứa hóa chất mạnh.
• Đội mũ khi ra ngoài để bảo vệ da đầu khỏi tia UV và bụi bẩn.

VI. Phương Pháp Điều Trị Viêm Da Đầu

1. Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán viêm da dầu

Chẩn đoán viêm da dầu chủ yếu dựa trên các triệu chứng và dấu hiệu lâm sàng.

Viêm da dầu phải được phân biệt với các bệnh lý khác bằng các cạo tế bào da để kiểm tra (sinh thiết):

• Viêm da dị ứng (chàm): Bệnh lý này biểu hiện đầu tiên bằng vảy mịn, trắng, khô hơn là vảy nhờn màu vàng nhạt của bệnh viêm da dầu.
• Vảy nến: Các mảng ban đỏ và vảy được phân chia rõ ràng.
• Bệnh trứng cá đỏ: Khi bệnh trứng cá đỏ ảnh hưởng đến mặt, biểu hiện đầu tiên là ban đỏ, sẩn và mụn mủ nhưng không kèm theo vảy (tuy nhiên, bệnh nhân có thể bị cả viêm da tiết bã và bệnh trứng cá đỏ).
• Bệnh lang ben: Lang ben xuất hiện trên thân nhưng thường không đỏ như các mảng viêm da dầu.

2. Phương pháp điều trị viêm da dầu hiệu quả

Người lớn và trẻ lớn

Điều trị viêm da dầu trên da đầu nên gội đầu ít nhất 2 lần/tuần, vì gội đầu ít thường xuyên sẽ làm tăng sinh Malassezia. Dầu gội chống nấm (ví dụ: Ketoconazole 2% hoặc 1%) có hiệu quả cao trong việc kiểm soát gàu của bệnh viêm da dầu. Dầu gội đầu tiêu sừng (chứa kẽm pyrithione, selen sulfide, hoặc lưu huỳnh và acid salicylic ) và dầu gội hắc ín (không kê đơn) được sử dụng hàng ngày hoặc cách ngày cho đến khi gàu được kiểm soát và 2 lần/tuần sau đó cũng rất hữu ích.

Nếu thuốc chống nấm và thuốc tiêu sừng không làm giảm ngứa đủ, sử dụng thêm dung dịch corticosteroid tại chỗ (ví dụ: Dung dịch fluocinolone acetonide 0,01%). Mặc dù da đầu là một trong những khu vực ít nhạy cảm nhất với các tác dụng phụ của corticosteroid tại chỗ (ví dụ: Chứng giãn da, teo da, viêm nang lông, mụn trứng cá, các nốt sần), các tác dụng phụ có thể xảy ra khi sử dụng lâu dài, vì vậy corticosteroid tại chỗ chỉ nên được sử dụng khi thật cần thiết. Vì viêm da dầu có xu hướng mãn tính và thường tái phát khi ngừng điều trị, nên thường phải sử dụng dầu gội chống nấm lâu dài (ví dụ: 1 hoặc 2 lần/tuần). Viêm da dầu ở vùng râu và lông mày được điều trị tương tự như viêm da dầu ở da đầu. Tuy nhiên, vùng râu và lông mày dễ bị tác dụng phụ của thuốc bôi chứa corticoid hơn. Vì vậy, nên sử dụng corticosteroid ít thường xuyên hơn và dùng các dung dịch corticosteroid có nồng độ thấp hơn (ví dụ: Triamcinolone 0,025%) nếu có thể.

Điều trị tương tự như đối với viêm da dầu ở những vùng có lông dưới da (ví dụ: Nếp gấp mũi, vùng sau gáy, xương ức). Tuy nhiên, kem (thường không nên bôi lên những vùng có lông) được ưu tiên hơn là dung dịch. Đối với những trường hợp nhẹ hơn, kem ketoconazole 2% hoặc imidazoles bôi khác bôi 2 lần/ngày thường là đủ. Nếu không, có thể bôi corticosteroid tại chỗ nồng độ thấp (kem hydrocortisone 1 – 2,5%, kem hydrocortisone valerate 0,2%) 2 lần/ngày.

Corticosteroid bôi tại chỗ có hiệu lực cao hơn thường không bắt buộc và chỉ nên sử dụng ngắn hạn (nếu có), vì da mặt nhạy cảm với các tác dụng phụ của corticosteroid (ví dụ: Giãn da, teo da, viêm nang lông/mụn trứng cá, viêm da quanh miệng). Thuốc ức chế calcineurin (pimecrolimus và tacrolimus) cũng có hiệu quả, đặc biệt khi cần sử dụng lâu dài và chỉ dùng thuốc chống nấm không đủ hiệu quả.

Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ

Ở trẻ sơ sinh, dầu gội đầu được sử dụng hàng ngày và kem hydrocortisone 1 – 2,5% hoặc dầu fluocinolone 0,01% có thể sử dụng 1 – 2 lần/ngày đối với các vết mẩn đỏ và đóng vảy trên da đầu hoặc mặt. Thuốc chống nấm tại chỗ như kem ketoconazole 2% hoặc kem econazole 1% cũng có thể hữu ích trong trường hợp nghiêm trọng. Đối với các tổn thương dày trên da đầu của trẻ nhỏ, dầu khoáng, dầu ô liu, gel hoặc dầu corticosteroid được thoa trước khi đi ngủ vào các khu vực da bệnh, chẳng hạn như chà xát bằng bàn chải đánh răng. Gội đầu hàng ngày cho đến khi hết vảy dày.

VII. Chế Độ Sinh Hoạt & Dinh Dưỡng Cho Người Bị Viêm Da Đầu

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của viêm da dầu

Chế độ sinh hoạt:

Tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ trong việc điều trị.

Duy trì lối sống tích cực, hạn chế sự căng thẳng.

Liên hệ ngay với bác sĩ khi cơ thể có những bất thường trong quá trình điều trị.

Thăm khám định kỳ để được theo dõi tình trạng sức khỏe, diễn tiến của bệnh và để bác sĩ tìm hướng điều trị phù hợp trong thời gian tiếp theo nếu bệnh chưa có dấu hiệu thuyên giảm.

• Làm mềm và loại bỏ vảy trên tóc: Thoa dầu khoáng hoặc dầu ô liu lên da đầu, để trong một giờ hoặc lâu hơn. Sau đó chải hoặc chà tóc và gội sạch.
• Rửa sạch da thường xuyên: Xả sạch hoàn toàn xà phòng khỏi cơ thể và da đầu. Tránh xà phòng mạnh và sử dụng kem dưỡng ẩm.
• Bôi kem thuốc: Trước tiên, hãy thử một loại kem corticosteroid nhẹ trên các vùng bị ảnh hưởng, tránh xa mắt. Nếu không hiệu quả, hãy thử dùng kem chống nấm ketoconazole.
• Tránh các sản phẩm tạo kiểu tóc: Ngừng sử dụng thuốc xịt tóc, gel và các sản phẩm tạo kiểu tóc khác khi đang điều trị tình trạng này.

Tránh các sản phẩm dành cho da và tóc có chứa cồn vì có thể khiến bệnh bùng phát.

Mặc quần áo vải cotton trơn, giúp không khí lưu thông quanh da và giảm kích ứng.

Nếu có râu hoặc ria mép, hãy vệ sinh thường xuyên: Viêm da dầu có thể nặng hơn dưới ria mép và râu. Gội đầu với ketoconazole 1% hàng ngày cho đến khi các triệu chứng được cải thiện, sau đó chuyển sang gội đầu mỗi tuần một lần. Hoặc cạo râu có thể làm giảm các triệu chứng.

Nếu mí mắt của bạn có dấu hiệu đỏ hoặc đóng vảy, hãy rửa chúng mỗi đêm bằng dầu gội dành cho trẻ em và lau sạch vảy bằng tăm bông. Chườm ấm hoặc chườm nóng cũng có thể hữu ích.

Nếu trẻ sơ sinh có vảy da dầu (cứt trâu), hãy gội sạch da đầu bằng dầu gội dành riêng cho trẻ em mỗi ngày một lần. Nhẹ nhàng làm bong vảy bằng bàn chải nhỏ và mềm trước khi xả sạch dầu gội. Nếu vẫn còn đóng vảy, trước tiên hãy thoa dầu khoáng lên da đầu trong vài giờ.

Chế độ dinh dưỡng:

Viêm da dầu không liên quan trực tiếp đến bất kỳ thói quen ăn uống nào. Nhưng điều đó không có nghĩa là chế độ ăn uống không ảnh hưởng đến tình trạng bùng phát bệnh.

Ăn nhiều thực phẩm hỗ trợ hệ thống miễn dịch và tập trung vào những thực phẩm có đặc tính chống viêm có thể giúp giảm các triệu chứng.

Để chống lại chứng viêm, hãy thiết lập chế độ ăn uống nhiều thực phẩm bao gồm:

• Rau lá xanh (Rau chân vịt, rau cải, rau muống….)
• Cà chua
• Dầu ô liu
• Trái cây có chứa chất chống oxy hóa, chẳng hạn như anh đào, dâu tây và quả việt quất
• Thực phẩm có nhiều vitamin C, chẳng hạn như cam quýt và ớt chuông
• Quả hạnh
• Khoai lang
• Thực phẩm có nhiều vitamin E, như mầm lúa mì và bơ…

VIII. Phòng Ngừa Viêm Da Đầu

Để phòng ngừa bệnh hiệu quả, bạn có thể tham khảo một số gợi ý dưới đây:

• Tránh sử dụng nhiệt và hóa chất lên da đầu. Đồng thời cần thận trọng khi dùng các sản phẩm chăm sóc và trang điểm.
• Nên dùng kem chống nắng, mang dù, nón và áo khoác khi phải hoạt động và di chuyển dưới ánh nắng có cường độ cao (từ 10 – 17 giờ).
• Cân bằng nội tiết tố và nâng cao sức đề kháng bằng cách thiết lập giờ giấc sinh hoạt khoa học, ăn uống điều độ và luyện tập thường xuyên.
  Giải tỏa stress và căng thẳng bằng cách tập thể dục, đọc sách, nghỉ ngơi và nghe nhạc.
• Làm sạch và dưỡng ẩm da thường xuyên bằng các sản phẩm dịu nhẹ, an toàn và lành tính. Nếu gặp khó khăn trong việc chọn mua sản phẩm, có thể tìm gặp bác sĩ da liễu để được tư vấn cụ thể.
• Hạn chế thức ăn chứa nhiều đường, chất bảo quản, chất béo, gia vị cay nóng, rượu bia và cà phê. Đồng thời cần tránh hút thuốc lá và sử dụng chất kích thích.

Viêm da đầu không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe da đầu mà còn gây mất thẩm mỹ và khó chịu. Tuy nhiên, với các phương pháp chăm sóc da, tóc đúng cách và điều trị hiệu quả, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát tình trạng này. Hãy chú ý đến chế độ sinh hoạt, vệ sinh da đầu và sử dụng các sản phẩm phù hợp để duy trì một mái tóc khỏe mạnh và đầy tự tin!

CHÚ Ý: Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, khi phát hiện những dấu hiệu có thể là bệnh viêm da đầu thì bạn nên đi khám bác sỹ để có phác đồ điều trị sớm nhất.